Қуддуси Шарифни 55 йил қўриқлаган аскар
Ўтган йили декабрь ойида Бишкек шаҳрида бўлиб ўтган “Қуддуси Шариф Ислом дунёсининг дарду-алами” мавзусидаги анжуманда сўзга чиққан Туркиялик тарихчи, жамоат арбоби ва ёзувчи Озер Реваноглу Қуддус Шарифдаги Ал-Ақсо масжидининг аҳамияти тўғрисида гапириб, уни қўриқлаган аскар ҳақидаги ажойиб ҳикояни сўзлаб берди.
Биринчи жаҳон урушидаги мағлубиятдан сўнг буюк Усмонийлар салтанати қулади ва парча-парча бўлиб кетди. Унинг таркибидаги бепоён ҳудудлар, жумладан, Қуддуси Шариф ҳам, ғолиб мамлакатлар назоратига ўтди. Бироқ ўша даврда расм бўлган урф-одат ва қоидаларига кўра, фаранг ва инглиз қўшинлари етиб келгунига қадар Усмонийлар салтанати Фаластин ерларида тартиб-интизом сақланиши учун ўз ҳарбийларини қолдириши керак эди. Ғолиб кучлар эса, ўз ўрнида, шаҳар ва унинг аҳолисини қароқчилар ҳамда ўғрилардан муҳофаза қилган турк зобит ва аскарларини таъқиб этмасликлари лозим бўлган.
Қуйида Озер Реваноглу айтиб берган ҳикояни эътиборингизга ҳавола этамиз.
1972 йилда рўзномада ишлайдиган дўстим билан бирга Қуддуси Шарифдаги Ал-Ақсо масжидини зиёрат қилишга бордик. Унинг атрофларини айланиб юрганимизда, бўйи чамаси 2 метр келадиган, соч-соқоли оқарган, озиб-тўзиб кетган бир қарияга кўзимиз тушиб қолди. Унинг қордек оппоқ чиройли соқоли ажин босган нурли юзига алоҳида кўрк бағишлаб турарди. Мўйсафид қўлларида милтиқни маҳкам ушлаб турганича, ён-атрофга жиддий ва шу билан бирга маъюс назар билан қарарди. Аввал бошиданоқ у хурмо дарахтидек қаддини тик тутиб тургани ва устидаги либосининг ғайриоддий бичими диққат-эътиборимни тортди. Жазирама қуёшнинг куйдирувчи нурлари остида унинг уст-боши увадаси чиқиб кетганди. Хаёлимга бу либос оқсоқолнинг биттаю битта кийими бўлса керак, деган фикр келди. У турган жой сари бир неча қадам ташладик-да, карахт бўлиб қолдик. Во ажаб, эгнидаги ҳарбий либос Усмонийлар давриники эди! Бизни сайр эттириб юрган одамдан бу мўйсафид кимлигини сўраганмизда, у қария ҳақида ҳеч нарса билмаслигини, аммо у шаҳарнинг энг ёши улуғ инсонлардан бири эканлигини айтди. “У ҳар куни масжид олдига келиб тош қотгандек туради. Ақли кирди-чиқди бўлиб қолган бўлса кераг-ов”, деди у. Мен оқсоқол билан гаплашишга ошиқардим. Ахийри жазму қарор қилиб унга яқинлашдим: “Ассалому алайкум, бобожон” деб салом бердим. Овозим мўйсафидга худди бошқа дунёдан келган бир товуш сингари таъсир қилганидан, у менга ғамгин ва мунис нигоҳ билан қараб: “Ва алайкум ассалом, ўғлим”, деб жавоб қайтарди. Ҳа, у турк тилини тушунарди. Энди мен қимирламай тошдай қотиб қолгандим. Бир сонияда ўзимга келиб олгач, дарҳол унинг ёнига бориб тиз чўкиб ҳамон милтиқни маҳкам ушлаб турган бурушиқ қўлларини ўпа бошладим.
“Бобожон, сиз кимсиз? Нима учун бу ерда турибсиз?” деб сўрадим. “Мен 20- пиёда аскарлар корпуси 36-батальони 6-рота евфрейтори Ҳасанман” деб ўзини таништирди. Сўнг ўз ҳикоясини давом этиб қуйидагиларни гапириб берди: “Усмонийлар Ал-Ақсо масжидини қўриқлаш учун қолдирган аскарларнинг охиргисиман. Сафдошларимнинг баъзилари шаҳид бўлди, бошқалари эса кексайиб вафот этишди. Мен сўнггисиман. Шунча вақтдан бери баҳоли қудрат Аллоҳнинг олдидаги бурчимни бажариб келмоқдаман”. Шундан сўнг у менга қараб деди:
– Болам, агар йўқ демасанг, сендан бир илтимос қилмоқчи эдим. Менга омонат топширилаган нарса бор. Шуни эгасига етказишинг керак.
– Хўп бўлади, бобожон. Айтганларингизни қўлимдан келганича бажаришга ҳаракат қиламан.
– Туркияга қайтаётганингда Истамбулга кириб ўтгин. Тўпқопида Мусо афандини топасан. Агар ҳаёт бўлса, даставвал менинг номимдан қўлини ўп. У менинг бошлиғим. Яна айтгинки, у қолдирган ўқчи-пулемётчи рота аскарлари Аллоҳ таоло, ҳукмдор султонимиз ва жону дилдан яхши кўрадиган Она Ватанамиз олдида ўз бурчини бажариб келмоқда. У кишига 11-мотоўқчилар отряди бошлиғи Игдирлик Ҳасан тириклиги ва берилган вазифани сидқидилдан бажараётганини ҳам етказгин. Яна Мусо афанди мени ва қаҳрамон сафдошларимни кечиришини сўрагин. Тайинлаб айтгинки, Қиёмат куни, йўқ бўлиб кетган бўлса-да, аммо биз учун севимли бўлган Ватанимиз олдидаги бурчдан холи ва юзимиз ёруғ бўлиб тирилишимиз учун бизни юкланган вазифадан озод этсин!
Шу сўзлардан сўнг у яна улкан тош қояси каби қаддини ростлаб аскарлик хизматига киришиб кетди.
“Усмонийлар салтанатининг сўнгги аскари 50 йилдан ошиқ вақт давомида топширилган вазифани бажариб келди. Бу ажиб бир ҳикоядир”, дейди Озер Реваноглу.
“Сержант Ҳасан ўз вазифасини қойилмақом қилиб бажарди. У ҳеч қачон ўзини ташлаб кетишган ёхуд унутишган деб нолимаган. Қорни оч ва уст-боши эскирган бўлса ҳам, Аллоҳ ва Ватани олдидаги бурчини 55 йил давомида бажариб келди. Қиссадан ҳисса шуки, азиз диндошлар, асло ноумид бўлманг. Биз Ал-Ақсо масжиди ва Қуддуси Шариф мусулмонлар учун нечоғлик муҳим эканлигини англаб, уни қалбимиз тўрида сақлашимиз лозим. Шуни унутмайликки, улар биз учун омонатдир”, деб ўз нутқига якун ясади туркиялик тарихчи.