Ёш салафийлар Ислом динидан тўла хабардорми?

Улар Аллоҳ таолога суянадилар, уларнинг муқаддас каломлари ва одатлари бор, лекин уларнинг дин ҳақида тасаввурлари жуда тор. Тадқиқотлар шуни кўрсатмоқдаки, ҳозирда кўплаб ёш салафийлар Ислом динидан бехабарлар.

Тадқиқотчилар WhatsApp иловасидаги бир гуруҳда ёзилган 5757 та хабарни ўрганиб чиқдилар. 15 ёшдан 35 ёшгача бўлган ўнга яқин салафийлик оқими вакиллари гуруҳ суҳбатида ўзаро фикр алмашганлар. Уларнинг ёзганларидан шуни билиб олишимиз мумкинки, турли хил радикал, Исломни ниқоб қилиб олган оқимлар гирдобига мажбуран тортилган кўплаб ёшлар асл ва соф Ислом ҳақида деярли ҳеч нарсани билишмайди.

“Таъкидлаш жоизки, улар ўзларининг “Лего (кичик, пластик бўлаклардан бирор буюм ясашга мўлжалланган ўйин) Ислом”ини қурмоқчи бўляптилар”, дейди Оснабрюк Университетининг Ислом дини бўйича мутахассиси Михаил Кифер. У Билефелда университетидаги олимлар билан ҳамкорликда ёш салафийларнинг WhatsApp гуруҳидаги хабарларини тадқиқ қилди. “Исломни радикаллашяпти деб айтиб бўлмайди, аксинча радикализмга Ислом ниқоби кийдирилмоқда, − дейди Кифер. − Улар ўзларининг зўравонликларини амалга ошириш учун Ислом динидан устамонлик билан фойдаланмоқдалар”.

АРД “Мюнхен хабарлари” телевизион хабарлар журналининг мухбирлари ушбу муҳокамани қўлга киритганлар ва мутахассисларга тадқиқот учун етказганлар. Хабар 2016 йилнинг бошидан ёзила бошланган. Айни шу вақтда бир ҳужум режалаштирилаётган экан.

Тадқиқотчилар суҳбат мазмуни нимадан иборат эканини ошкор этишни хоҳламадилар. Тадқиқотдаги баъзи муҳокамаларга қараганда, гап 2016 йилнинг баҳорида Эссендаги сикҳлар ибодатхонасига  қилинган ҳужум ҳақида бормоқда. Ҳужум  оқибатида уч киши тан жароҳати олган, гумон қилинган уч нафар 17 ёшли ўспирин бир неча йилга озодликдан маҳрум этилган.

Маълум бўлишича, WhatsApp гуруҳининг 12 нафар аъзоси Ислом ақийдасидан бутунлай бехабар бўлган. Тадқиқотчиларнинг айтишича, гуруҳ аъзоларининг аксарияти фарз намозларининг қандай ўқилиши тартибларидан, уларнинг аҳамиятидан анчагина йироқ бўлган. “WhatsApp суҳбатида ўсмирлар ўзлари учун қизиқ бўлган мавзулар − муносабат, дўстлик ёки жинсий алоқа ҳақида гаплашганлар, − дейди ихтилоф ва зўравонликка оид тадқиқотлар институти раҳбари Андреас Цик. − Гуруҳнинг тасаввурлари “содда ва хом-хаёлларга бой” бўлган. Йигитлар жангда қатнашиб ҳақиқий эркак бўлишни орзу қилганлар...”

Тадқиқотчилар уларнинг Ислом дини ҳақидаги бунчалар саёз фикрлашларига сабаб нима эканини ўрганишга ҳаракат қилиб кўрдилар. Суҳбатнинг икки нуқтасида Пайғамбаримиз алайҳиссаломдан ривоят қилинган бир ҳадисда бу ҳақида кўрсатмалар берилганлиги эслатиб ўтилган. Хатти-ҳаракатлари бир ҳадисга асосланганининг ўзи уларнинг нақадар саёз билим соҳиблари эканликларидан далолатдир. Суҳбат давомида Пайғамбаримиз алайҳиссалом номлари зикр қилинган бўлса-да, у зоти шарифга бирор марта ҳам салавот айтилмаган. “Бундай хатолик ва камчиликка ҳақиқий эътиқод соҳиблари, чин мусулмонлар йўл қўймайдилар”, дея таъкидланади тадқиқот матнида.

Тадқиқотчилар бу каби ёшларнинг масжидларга қатнаб билимларини оширмаганларидан ёки исломий илм марказлари аъзолари бўлмаганларидан хавотирга тушмоқдалар. Шунинг учун ҳам муаллимлар ўз талабаларига эътиборли бўлиб, уларнинг қалбларига қулоқ солишлари тавсия этилади. Шундагина талаба оммадан ажраб, яккаланиб қолиш эҳтимолининг олди олиниб, юқоридаги аянчли оқибатлар келиб чиқмайди.

 

Абдулатиф Иргашев

таржимаси

Read more...

Бу ишлардан қайтарганлар (9-қисм)

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ишлардан қайтарганлар
ҲАЙВОНЛАРГА ЗУЛМ ҚИЛИШДАН ҚАЙТАРИҚЛАР (9-қисм)


Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу шундай дейди: «Бир пайтлар мен бир илонни ўлдирмоқчи бўлиб таъқиб этаётган эдим. Абу Лубоба менга: «Уни ўлдирма», деб қичқирди. Мен «Ахир Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам илонларни ўлдиришга амр қилганлар-ку», дедим. У: «Шундан кейин у зот хонаки (оқ) илонларни ўлдиришдан қайтарганлар, улар уйларда яшовчи жинлардир», деди» (Бухорий ривояти).

Read more...

Бу ишлардан қайтарганлар (8-қисм)

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ишлардан қайтарганлар 
НИКОҲГА ДОИР ҚАЙТАРИҚЛАР (8-қисм)

Самура ибн Жундуб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уйланмасликдан (турмушга чиқмасликдан) қайтардилар» (Бухорий ривояти).

Read more...

Бу ишлардан қайтарганлар (7-қисм)

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ишлардан қайтарганлар 
КИЙИНИШДАГИ ҚАЙТАРИҚЛАР (7-қисм)

Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам етти нарсага буюриб, етти нарсадан қайтарганлар. Қайтарганлари: 1) тилла узук тақиш, 2) кумуш идишда ичиш, 3) туя эгарларига кимхоб ёки ипакли мато тўшаш, 4) ипак ва каноп аралашмасидан либос кийиш, 5) ипак газлама кийиш, 6) қалин ипакли кийим кийиш, 7) юпқа ипакли кийим кийиш» (Бухорий ва Муслим ривояти).

Read more...

Бу ишлардан қайтарганлар (6-қисм)

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ишлардан қайтарганлар 
ОВҚАТЛАНИШДАГИ ҚАЙТАРИҚЛАР (6-қисм)


Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этгунларига қадар хонтахтада овқатланмадилар ва юмшоқ нон тановул қилмадилар» (Бухорий ривояти).

Read more...

Бу ишлардан қайтарганлар (5-қисм)

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ишлардан қайтарганлар 
ИЧИМЛИКЛАРГА ОИД ҚАЙТАРИҚЛАР (5-қисм)

Абу Қатода розияллоҳу анҳу оталаридан нақл қиладилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: «Бирортангиз (сув ёки бошқа бирор ичимлик) ичсангиз, идиш ичига нафасингизни чиқарманг ва агар бирортангиз бавл қилсангиз, ўнг қўлингиз билан олатингизни ювиб-покламанг» (Бухорий ривояти).

Read more...

Бу ишлардан қайтарганлар (4-қисм)

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ишлардан қайтарганлар 
ФИТРАТНИ ЎЗГАРТИРИШДАН ҚАЙТАРИҚЛАР (4-қисм)

Абу Жуҳайфа розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ит учун ва қон олганлик учун ҳақ олмоқдан, баданга игна билан аломатлар чиздириш ва чизишдан ҳамда судхўрликдан қайтардилар» (Бухорий ривояти).

Read more...

Бу ишлардан қайтарганлар (3-қисм)

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ишлардан қайтарганлар 
САВДО - СОТИҚДАГИ ҚАЙТАРИҚЛАР (3-қисм)


Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Пайғамбар алайҳиссалом шундай деганлар: «Бир киши бирон-бир хурмозор ёки мевазор боққа бошқа бир киши билан шерик ҳолда эгалик қилаётган бўлса, уни сотишда шеригининг розилигини сўрасин, розилик берса, сотсин, розилик бермаса, савдодан қайтсин» (Муслим ривояти).

Read more...

Бу ишлардан қайтарганлар (2-қисм)

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ишлардан қайтарганлар 

ИБОДАТГА ДОИР ҚАЙТАРИҚЛАР (2-қисм)

Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам етти жойда: ахлат ташланган ерда, ҳайвон сўйиладиган жойда, қабристонда, йўл ўртасида, ҳаммомда, туя ётган ерда ва Каъба томи устида намоз ўқишдан қайтардилар» (Термизий ривояти).

Read more...
Subscribe to this RSS feed